Mensen achter de muziek

De Magie van het Mozart Effect

Door Juan Saenz

Laten we de voordelen van het luisteren naar klassieke muziek ontdekken, met name vanuit het oogpunt van de werken van Wolfgang Amadeus Mozart, wanneer we proberen te ontspannen of in slaap te vallen.

Al vele jaren wordt de klassieke muziek van Calm Radio gebruikt voor meerdere doeleinden dan alleen de originele esthetische en creatieve doelstellingen. De pure zoektocht naar de waarheid en schoonheid van deze edele kunstvorm is nu ook een medium geworden voor functionele doeleinden. Kort gezegd hebben de klassieke muziekkanalen van Calm Radio bewezen dat ze kunnen helpen bij het ontspanningsproces bij zowel volwassenen als kinderen en dus ontstond er een hele nieuwe beweging van inhoud voornamelijk geschikt voor deze doeleinden. Eén van de favoriete componisten van Calm Radio die in het bijzonder centraal staat en op dit gebied bestudeerd werd, is de onsterfelijke en prominente Wolfgang Amadeus Mozart.

Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) was een Duits-Oostenrijks componist uit de 18e -eeuwse klassieke periode. Hij wordt tot op de dag van vandaag aanbeden als een van de meest invloedrijke personen allertijden, met name met het oog op de Westerse cultuur. Zijn verdiensten als muzikant, artiest en zijn meest iconische rol als componist bestrijken een bliksemcarrière, van wonderkind tot bovenzinnelijke kwaliteit in zijn instrumentale muziek, tot uiteindelijk een vroegtijdige dood op slechts vijfendertigjarige leeftijd.

Mozart wordt alom beschouwd als een van de meest getalenteerde, creatieve mensen van de Westerse wereld en als een uitzonderlijk muzikant. Hij was een meester in vele genres waaronder klassieke symfonie muziek, kamermuziek, opera en religieuze muziek. Sommige van zijn werken zijn kathedralen en monumenten geworden voor de Westerse cultuur en de menselijke beschaving in zijn totaal.

Het grootste bewijs van zijn eeuwige plek in het Olympus van de menselijke beschaving is misschien wel het feit dat zijn werken non-stop uitgevoerd zijn voor meer dan 200 jaar, waarmee hij tot de weinige componisten behoort uit de klassieke muziektraditie die binnen wisten te dringen tot de hoofdcultuur. Bijvoorbeeld, enkele van zijn meest beroemde werken zoals Eine kleine Nachtmusik K.525, het laatste deel uit de pianosonate in A majeur K.331, het Lacrymosa deel uit zijn Requiem in D mineur K.621 en het langzame deel uit het pianoconcert in C K.467 waren uitgebreid aanwezig in films, televisie en werden als het ware symbolen van de klassieke orde en schoonheid.

Klassieke Muziek en de Geest

Bij Calm Radio hebben we er altijd in geloofd dat klassieke muziek een gigantische impact kan hebben op de menselijke geest. Honderden onderzoeken hebben niet alleen de voordelen in cognitieve ontwikkeling aangetoond die muzikanten door oefening krijgen, maar meestal ook een sterker lange-termijn geheugen en motoriek. Deze onderzoek-reeks heeft ertoe geleid dat klassieke muziek, vanwege het kalmerende en troostende vermogen, veel gebruikt wordt bij allerlei soorten trauma en psychotherapie, ontspanning, concentratie-activiteiten en zelfs bij meditatie.

Toch zijn niet alle muziekstukken even geschikt voor dergelijke pogingen. In het algemeen neigen we ertoe ons het tempo van de muziek waarnaar we luisteren eigen te maken. Dit betekent dat we onze activiteiten uitvoeren in die bepaalde snelheid. Dat is de reden dat onder andere up beat pop, rock en metal de favoriete genres zijn voor mensen die naar de sportschool gaan en voor gewichtsheffers. Als we die redenering volgen dan kunnen we herleiden dat langzamere klassieke muziek hetzelfde effect kan hebben op luisteraars, wat leidt tot ontspanning en gemoedsrust. Dat geldt voor slaapliedjes zoals Brahm’s beroemde Wiegenlied (Duits voor Slaaplied), wat waarschijnlijk het meest beroemde klassieke werk is om bij te gaan slapen.

De Natuurlijke Harmonische Reeks

Op heel eenvoudige manier geeft het actief luisteren naar muziek een vergelijkbaar effect als meditatie. De geest ontspant zich en bereikt een hoger niveau van ontspanning als je naar kalmerende klassieke muziek, of eigenlijk elke ontspannende muziek luistert. Eén van ’s werelds diepste mysteries ligt bijvoorbeeld in de magie van de Harmonische Reeks; een serie natuurlijke frequenties en boventonen als ze op een muziekinstrument gespeeld worden. Als je fluit speelt, krijg je een grondtoon. Als je harder blaast, ga je een octaaf hoger…. en nog harder voor een octaaf en een kwint.

Kunnen we herleiden dat dat de reden is waarom we van muziek genieten of van hoe we ons dan voelen? Omdat de Harmonische Reeks zo’n natuurlijk fenomeen is, is het normaal geworden voor volwassenen om zachte klassieke muziek te gebruiken om te ontspannen en te kalmeren na het werk of in moeilijke tijden. Toch kunnen ook kinderen en jongvolwassenen er hun voordeel mee doen. Zeker bij het omgaan met de stress van school en opleiding zoals examens en proefwerken. Daarnaast is het wetenschappelijk bewezen dat bij blootstelling aan klassieke muziek de sympathische activiteit van het zenuwstelsel kan afnemen; minder angsten, lagere bloeddruk, hartslag en ademhaling; en dat het een positief effect kan hebben op slaap als het gaat om ontspanning van de spieren en afleiding van ergerlijke gedachtes.

Het Mozart Effect

De term werd oorspronkelijk bedacht door dokter en psycholoog Alfred A. Tomatis die Mozart’s muziek als luister-stimulans gebruikte bij zijn werk om verschillende afwijkingen en ziektes, zowel lichamelijk als psychisch, te genezen. De term werd uiteindelijk populair door Don Campbell’s invloedrijke boek, “Het Mozart Effect” dat gebaseerd is op de testresultaten van een onderzoek dat gepubliceerd werd in Nature. Dit onderzoek suggereerde dat het luisteren naar Mozart tijdelijk de resultaten op een gedeelte van de IQ test bij kinderen, bevorderde.

De Geluksfactor

Ten slotte is nog een belangrijk voordeel van het luisteren naar klassieke muziek dat het de emotionele intelligentie op vele manieren kan helpen ontwikkelen. Voornamelijk vanwege zijn grote esthetische doeleinden en transcendentale kwaliteit van de inhoud, staat deze muziek op eenzame hoogte als het om emotie gaat en op zijn minst is de emotionele omvang ervan breder en dieper als je het vergelijkt met eenvoudigere manieren van expressie. Daarnaast kan klassieke muziek creativiteit en vindingrijkheid helpen stimuleren doordat het voornamelijk instrumentaal is, met uitzondering van een paar genres zoals opera, oratoria, liederen en kerkmuziek die op tekst gebaseerd zijn.

Van Mozart’s werken worden zijn langzame delen waarschijnlijk het meest aanbevolen in alle lijsten van klassieke muziek voor ontspanning. Calm Radio adviseert de volgende Mozart selecties als kalmerende muziek voor je gemoedstoestand:

  • Piano Sonate K.332, 2e deel “Adagio”
  • Fantasia in D mineur K.397
  • Piano Sonate K.530, 2e deel “Andante”
  • Concert voor fluit en harp in C majeur K.299, 2e deel “Andantino”
  • Strijkkwartet N. 15 in D mineur K.421, 2e deel “Andante”
  • Piano Concert K.467, 2e deel “Andante”
  • Fagot concert in Bes majeur K.191, 2e deel “Andante ma Adagio”
  • Klarinet concert in A majeur, K.622, 2e deel “Adagio”
  • Gran partita K.361, 3e deel “Adagio”
  • Die Zauberflöte, “O Isis und Osiris”

Met deze selectie hebben we gemeend diverse verschillende genres en stijlen uit het oeuvre van kalmerende muziek van de Duitse meester naar voren te brengen. Toch steken twee delen er in het bijzonder bovenuit als perfect geschikt voor onze huidige doelstelling, namelijk het langzame deel uit het concert voor harp en fluit en het Adagio uit de Gran Partita. Deze twee ontspannende muziekdelen kenmerken zich door kalmerende toonkleuren zoals in het bijzonder het engelachtige timbre van de harp – wat in de popcultuur uitgebreid gebruikt is als symbool voor het goddelijke en oproepen van slaap – en lange lyrische melodieën zoals die van de hobo in het hoofdthema van de Gran Partita.

Samengevat kunnen we stellen dat ondanks dat het Mozart effect misschien niet zo’n grote invloed heeft als het ons doet geloven, het toch zonder twijfel waar is dat het luisteren naar klassieke muziek terwijl je veeleisende taken vervult zoals studeren of werken, je prestaties kan verbeteren. Daarnaast helpen de kalmerende eigenschappen bij het ontspannen en kalmeren bij stress en daarbij ook bij het verlagen van de hartslag, wat je kan helpen bij het in slaap vallen en het rusten.

Calm Radio biedt vele online klassieke muziekkanalen selecties met Wolfgang Amadeus Mozart’s prachtige klassieke pianomuziek, klassieke symfonieën, kamermuziek en sonates. Het Mozart kanaal op calmradio.com bestaat bijvoorbeeld uit een uitgebreide samengestelde lijst van alle complete werken van Mozart’s muziek ooit gecomponeerd. Voor slaapmuziek of voor focus, concentratie en studeermuziek of als je op zoek bent naar klassieke muziek voor slaap of eenvoudigweg meer ontspannende klassieke muziek, probeer het Lichte Mozart kanaal van CalmRadio.com met een speciaal samengestelde, ontspannende muzieklijst met Mozart’s klassieke- en barokmuziek.

Veel luisterplezier!

Luister 24/7 naar onbeperkt aantal kanalen op onbeperkt aantal apparaten

Geniet overal van je audioreis, zelfs zonder internet. Calm Radio biedt unieke audioervaringen - samengestelde muziek, Sounds of Nature, ontspannen sfeer - dus u KAN werken, KAN focussen, KAN ontspannen, KAN slapen.

  • Windows
  • macOS
  • Android
  • iOS
  • Alexa
  • Sonos
  • Apple TV 4
  • Roku