Het is lente, al is het een beetje vroeger dan normaal. Eigenlijk is de eerste dag van de lente in 2020 zoals we hem nog niet eerder gezien hebben in de afgelopen eeuw: hij was namelijk op 19 maart.
Deze lente is op een veel ingrijpendere manier ook heel anders. Met de huidige uitbraak van het COVID-19 virus is de viering van de lente niet zoals we gewend zijn. Het voelt raar om een ode aan de lente te schrijven, maar het is nu de ideale tijd om zachtheid te laten zien, niet alleen aan jezelf, maar ook aan de wereld om je heen.
We willen dit moment aangrijpen om een licht te werpen op de zachtheid van de natuur, afgezien van de wreedheid van de winter (zeker hier bij ons in Canada), voor betere tijden. En er is geen andere componist die de beelden, geluiden en het gevoel van de lente zo vangt als Vivaldi.
Je hebt ongetwijfeld in ieder geval wel eens een klein gedeelte van De Vier Jaargetijden (Italiaans: Le quattro stagioni) gehoord. Muziek uit deze groep van vier vioolconcerten komt voor in minstens 100 verschillende films en televisieprogramma’s, talloze reclamespotjes en bruiloften over de hele wereld. Als je goed luistert, hoor je het waarschijnlijk op dit moment ergens.
De Vier Jaargetijden, uitgebracht in 1725, geven een muzikale uitvoering aan elk seizoen van het jaar. Van zijn 500+ concerten voor viool, cello, fluit, luit en andere instrumenten, zijn 90 sonates, 46 opera’s en een grote collectie kerkelijke gezangen en kamermuziek, doorstond het de tand des tijds als zijn meest beroemde werk.
Voordat we De Vier Jaargetijden gaan vieren, met de nadruk op de Lente, zouden we ook een beetje meer moeten weten over Vivaldi en zijn invloed op de klassieke muziek.
Een Barok Meester
Antonio Vivaldi wordt gezien als één van de grootste Barokcomponisten. Zijn invloed reikte tijdens zijn leven ver door Europa.
Vivaldi werd geboren op 4 maart 1678 in Venetië, Italië. Er was die dag een grote aardbeving en baby Vivaldi werd daarom meteen nadat hij geboren werd, gedoopt.
Hij werd op 15-jarige leeftijd priester en stond bekend als “De Rode Priester”, vanwege zijn rode krullen, die hij van zijn vader geërfd had. Hij trok zich na 1,5 jaar terug uit het priesterschap vanwege zijn zwakke gezondheid.
Eén van Vivaldi’s grootste bewonderaars was Johann Sebastian Bach. Bach bewerkte verschillende van Vivaldi’s concerten voor klavier, strijkers, orgel en klavecimbel.
Helaas stierf Vivaldi in armoede op 63-jarige leeftijd en kreeg hij een eenvoudige begrafenis in Wenen in 1741. Het kerkhof werd in 1783 verlaten en in 1818 werd de Technische Universiteit van Wenen op die plek gebouwd. Er is nu een plakkaat op de muur van de universiteit om de begraafplaats van deze geweldige componist te herdenken.
Een Duurzaam Stuk Klassieke Muziek: De Vier Jaargetijden
Vivaldi componeerde zijn beroemde serie vioolconcerten, De Vier Jaargetijden, in 1723. De inspiratie voor de concerten was waarschijnlijk het Italiaanse landschap bij Mantua.
De concerten geven op een prachtige manier het levendige belang van elk van de vier seizoenen weer. Vivaldi schreef zelfs gedichten op de partituur voor elk seizoen. Elk seizoen bevat drie delen met tempo’s in deze volgorde: snel-langzaam-snel.
Wat opvallend en revolutionair is aan de concerten van De Vier Jaargetijden, is hun buitengewone programmatische verbeelding (die Vivaldi compenseerde met bijzondere aandacht voor de formele structuur).
De Schoonheid van de Lente
De tijdloosheid van deze muziek komt voort uit de kunst om iets buiten-muzikaals op te roepen. Programma Muziek, zoals het formeel genoemd wordt, was een kunstvorm waarvan Vivaldi vastbesloten was te bewijzen dat het verfijnd genoeg was om serieus genomen te worden.
Luisteren naar Lente is alsof je in de natuur stapt, je voelt de beelden, geluiden en geuren van het seizoen. Ze waren revolutionair in het muzikale concept. Stromende beekjes, fluitende vogels, blaffende honden, schreeuwende herders, stormen, allemaal levendig uitgedrukt door de strijkers.
Vivaldi deed zijn uiterste best verband te leggen tussen zijn muziek en de tekst van de gedichten, door de regels van de gedichten direct in muziek te vertalen. Er wordt wel gezegd dat Vivaldi de tekst componeerde.
Het lezen van de gedichten en daarna naar de muziek luisteren, is een geweldige manier om te transformeren wat je hoort. Hier is de Lente Sonate:
’t Is altijd feest wanneer de lente komt:
De vogels groeten haar en zingen blijde,
Het westenwindje ontdooit de beekjes prompt,
Zacht murm’lend vlieten zij langs bos en heide.
Wolken verduisteren de lucht bij tijde,
De bliksems flitsen en de donder gromt,
Maar weldra gaan de vogels zich weer wijden
Aan hun gezang als ’t onweer is verstomd.
En in een liefelijke bloemenwei
Slaapt als dan ’t koeltje suist in boom en plant,
De geitenhouder met zijn hond terzij.
Bosnimfen dansen in een lustwarand
Met herders op de tonen der schalmei.
Stralend verschijnt de lente in het land.
Geniet van de komst van de lente, zet dit concert aan en wordt verwelkomd door de helderheid en frisheid van een typische lentedag, met vogels die fluiten en beekjes. Omarm het plotselinge onweer, wetende dat de fluitende vogels weer snel de overhand zullen nemen. Zwelg in de levendige plattelandsdans en vier de terugkomst van alles wat groeit en bloeit, na een strenge winter. Wij kunnen geen betere manier bedenken om de zon te verwelkomen.
Luister naar Klassieke Barokmuziek op Calm Radio
Luister naar Vivaldi en zijn tijdgenoten op ons Barokkanaal.
Barokmuziek vormt een aanzienlijk deel van de “klassieke muziek” canon die overal ter wereld bestudeerd, uitgevoerd en beluisterd wordt. Naast Vivaldi zul je ook horen van Johann Sebastian Bach, George Friedrich Handel, Alessandro Scarlatti, Domenico Scarlatti, Arcangelo Corelli, François Couperin, Denis Gaultier, Claudio Monteverdi, Jean-Philippe Rameau en Henry Purcell.
Ervaar dit kanaal en al onze ontspannende klassieke muziek door by je aan te melden voor een gratis of premium abonnement op Calm Radio.
Veel luisterplezier!
