Dit is Leonard Bernstein, dirigent van het Vienna Philharmonic Orchestra (VPO). Net begonnen met de voorstelling, vreugde verschijnt op elke centimeter van je gezicht. We merken iets eigenaardigs op als de camera uitzoomde; Bernstein’s armen zijn gekruist rond zijn borst. Hij dirigeert het orkest met een ongebreideld enthousiasme dat zichtbaar is in zijn gezichtsexpressie.
Bernstein’s woorden weerspiegelen ook de gevoelens van vreugde in die dirigeerervaring. Hij noemde de VPO een “ongelofelijk orkest, die spelen als honderd engelenvingers die uit mijn handen groeien." Het is geen verrassing dat hij kan dirigeren zonder handen - ze zijn zo verenigd, zo getalenteerd dat Bernstein, net als wij, zich kan verwonderen door het geluid. Hij ervaart dezelfde transcendente ervaring die het publiek al meer dan 175 jaar ervaart.
Klassieke Muziek, De Vienna Manier
Vienna Philharmonic wordt consequent erkend als één van de 3 top orkesten ter wereld. Hun onderscheidende stijl is gebouwd op schrille houtblazers, zacht koper en fluweelachtige snaren. Zubin Mehta, een voormalige dirigent van de VPO gelooft dat ze “nooit een lelijk geluid hebben geproduceerd,” ondanks, wat hij noemt “een georganiseerde slordigheid” in wat ze doen.
VPO’s muziek heeft de hele wereld bereikt, veel meer dan enkel de liefhebbers van klassieke muziek. Hun geluid opent 2001: A Space Odyssey, PBS toont jaarlijks hun Summer Night Concert vanuit Paleis Schönbrunn en ze zijn trots op een van 's werelds beroemdste gouden munten.
Ondanks al de successen, is de Philharmonic niet ontsnapt aan controverse. De VPO heeft een lelijke geschiedenis door hun banden met de NAZI partij en werd beschuldigd van discriminatie tegen vrouwen en minderheidsgroepen. De afgelopen jaren heeft de VPO deze controverses moeten aangaan en begonnen ze hun manier van werken te veranderen.
Het Begin
Voor 28 maart 1842 had Wenen geen professioneel orkest. Als ze een orkest nodig hadden werd dat samengesteld door een aantal professionele en amateur spelers. In feite ging Beethoven’s Ninth Symphony in première met een ad hoc orkest. Het is verbijsterend om te denken aan Wenen, als een stad met een illustere geschiedenis van klassieke muziek, zonder eigen orkest.
In 1833 legde de Beierse componist en dirigent Franz Lachner de basis voor de VPO. Hij richtte het Künstler-Verein op en bracht een professioneel, georganiseerd orkest naar Wenen. Helaas ging de groep na vier concerten uit elkaar.
Negen jaar later kregen een dichter, een krantenredacteur, een criticus, een violist en een componist samen het idee om Lachner’s nieuw leven in te blazen en vormde de “Philharmonic Academy”. Het Vienna Philharmonic was geboren.
Het orkest was volledig onafhankelijk, opgebouwd uit leden van de Vienna State Opera, en al hun beslissingen werden genomen door het democratisch stemmen van hun leden; het had zijn dagelijks management geleid door een democratisch verkozen orgaan. Deze basisprincipes zijn vandaag nog steeds van toepassing en is hoe Philharmonic nog steeds werkt.
Doordringende Klassieke Muziek Met Hun Karakteristieke Geluid
Het orkest handhaaft niet alleen zijn leidende idealen tot op de dag van vandaag, maar streeft er ook naar om zijn oorspronkelijke geluid te evenaren. Het is gekenmerkt door zachte snaren, gloeiend koper en een mix over alle instrumentale secties - een geluid dat gecultiveerd is sinds de 19de eeuw. Dat is wat Vienna Philharmonic te bieden heeft: traditie en excellentie.
Die traditie begint door de manier waarop mensen worden gekozen voor het orkest van de Vienna State Opera. Dit is een lang proces, die elke muzikant moet bewijzen door minimum drie jaar te spelen voor de opera of het ballet. Eens dit is bereikt kan de muzikant het bestuur van het Vienna Philharmonic vragen een aanvraag voor een functie in het orkest te overwegen.
Dit is de basis van hoe de Philharmonic wordt gevormd en leidt tot hun verenigd geluid. Elke muzikant wordt drie jaar lang ondergedompeld in de traditie voordat ze zich zelfs kunnen aanmelden om lid te worden van de VPO.
Wat brengt dit op? Het eerste dat je omver blaast bij de Philharmonic is de zangkwaliteit van de snaarsectie. Ze staan bekend om de rijkdom en diepte van het snaargeluid. Anthony Tommasini, hoofd criticus voor klassieke muziek voor de New York Times, beschrijft hoe deze snaren de luisteraar doen voelen, “de manier waarop de snaren tremolo's spelen is een wonder van de westerse wereld. Er is geen gevoel van druk van de strijkstokken tot de snaren. Het geluid kwam gewoon, alsof het van een kosmische plaats kwam en je werd je er plots bewust van.”
Achter de snaren, wordt het geluid verder gecategoriseerd door hun oordeelkundig gebruik van vibrato en het gebruik van inheemse instrumenten, zoals de Weense hoorn of Weense hobo.
De Valkuilen van Traditie
Het verlangen om vast te houden aan de fundamenten van het geluid en idealen van het verleden, heeft ertoe geleid dat de VPO zich heeft verdiept in een aantal praktijken die mensen discriminerend hebben genoemd.
Critici noemen de VPO te wit en te mannelijk, en stellen dat "de mannelijkheid en witheid van de Philharmonic een even onschendbaar deel van de identiteit lijken te zijn als de vloeibare legato van zijn Weense hoorn."
In Februari 1997 stemde de Philharmonic om de discriminatie tegen vrouwen te stoppen. Het was een keuze die als vooruitgang werd gezien, maar het tempo dat vrouwen in dienst werden genomen ging erg langzaam. Eind December 2012 maakte vrouwen slechts 6% uit van het VPO lidmaatschap, in vergelijking met 14% in het Philharmonic Berlijn, 30% in de London Symphony Orchestra, en 36% in New York Philharmonic.
Critici zeggen dat hetzelfde negatieve aanwervingspatroon zichtbaar is met etnische afkomst. De VPO werkt eraan om deze praktijken te veranderen. In december 2018, voor het eerst in de geschiedenis, opent de Philharmonic een academie om muzikanten praktisch te trainen. Audities werden gehouden in Lugano, Salzburg, Frankfurt; Boedapest en New York. Dit zal hun wervingsnetwerk verbreden en, hopelijk, hun lidmaatschap diversifiëren.
Als we verder kijken in hun zwarte geschiedenis, heeft de VPO toegegeven dat ze niet immuun waren voor de donkere geschiedenis van Centraal Europa tijdens WO2. De horror van de oorlog en Nazisme infiltreerde de VPO. Voor lange periode weigerden ze om het te hebben over de Nazi periode, inclusief een zeer late intrekking van een eer die was gegeven aan Baldur von Schirach, de leider van de Hitler Youth.
In 2012 publiceerde de VPO de bevindingen van drie historici, wie ze in dienst namen om een onafhankelijk onderzoek naar het Nazi verleden van de VPO te maken.
Klassieke Muziek dat Ervaren Moet Worden
Zoals de meeste verfijnde dingen in de wereld, moet je het zien om te geloven. De Philharmonic is geen uitzondering. Voor de meest authentieke VPO ervaring moet je naar Wenen zelf kijken.
Hun jaarlijks Summer Concert, startte in 2004 en is de populairste manier om de Philharmonic te zien. Het concert is gratis en trekt 100.000 mensen naar de Schönbrunn Palace. De achtergrond van het paleis en de zomerlucht bieden een muziekervaring als geen ander.
De VPO treedt ook op tijdens het Vienna’s New Year’s Concert. Het is een traditie dat dateert uit 1838. De vraag naar tickets is zo hoog dat mensen een jaar op voorhand moeten registreren om deel te kunnen nemen aan de trekking van tickets voor het komende jaar. Veel geluk!
Als je in de toekomst niet naar Oostenrijk zal reizen, dan heeft Calm Radio de perfecte bestemming voor je: Vienna Philharmonic kanaal. . Het bevat het weelderig geluid van de VPO snaarsectie, een paar van de meest invloedrijke werken van de klassieke muziek, inclusief werken van Beethoven, Mozart, Brahms, Tchaikovsky, Anton Bruckner, Gustav Mahler, Wagner, Johann Strauss en meer.
Zet je hoofdtelefoon op en je zult het gevoel hebben dat je naar de Musikverein bent getransporteerd. Veel luisterplezier!
